Bạn Nhà Nông

Xin chào anh!

Trong khâu chế biến thức ăn cho tôm, cá các nguyên liệu thường sử dụng để làm thức ăn bao gồm các thành phần: Bột cá, bột đậu nành, cám, bắp, lipid, vitamin, chất kết dính...Tùy theo nhu cầu và đối tượng nuôi mà người ta tính toán công thức khác nhau giữa các thành phần dinh dưỡng nhằm cân đối các tỷ lệ với nhau.

Ví dụ: Thiết lập một công thức thức ăn tôm sú có hàm lượng đạm là 40%
từ các nguyên liệu sau:

Nguyên liệu                            Hàm lượng protein

Bột cá                                                 60 %

Bột đậu nành                                      40%

Cám                                                    10%

Bột bắp                                               7%

Giả sử tỉ lệ bột cá: bột đậu nành là 3/1 và tỉ lệ cám: bột bắp là 2/1

Áp dụng phương pháp hình vuông

1. Vẽ một hình vuông. Ghi mức protein cần tính ở giữa hình vuông đó.

2. Chia hỗn hợp nguyên liệu làm hai nhóm: nhóm cung cấp protein, nhóm cung cấp chất bột đường (năng lượng) và tính % protein trung bình của mỗi nhóm. Ghi vào bên trái hình vuông.

Nguồn protein (hỗn hợp 1)

Bột cá:                        3 phần  x 60% =  180

Bột đậu nành: 1 phần  x 40% =  40

                                    4 phần             = 220

Trung bình: 220/4 = 55 (% protein)

Nguồn năng lượng (hỗn hợp 2)

Cám:                           2 phần  x 10% =  20

Bột bắp:                      1 phần  x   7% =  7

                                    3 phần             = 27

Trung bình: 27/3= 9 (% protein)

3. Tính hiệu số (giá trị tuyệt đối) của mức protein cần tính và protein trong nguyên liệu, ghi ở cạnh bên phải theo hướng đường chéo.

4. Tính tổng của hai giá trị vừa tìm được và % của chúng so với tổng.

5. Tính % protein của mỗi nguyên liệu trong mỗi nhóm và cũng chính là % của các nguyên liệu tương trong công thức thức ăn.

Bột cá:                        (3 phần)          67,39 x 3/4 =  50,54

Bột đậu nành: (1 phần)          67,39  x 1/4 =  16,85

Cám:                           (2 phần)          32,61  x 2/3 = 21,74

Bột bắp:                      (1 phần)          32,61  x 1/3 = 10,87

Như vậy, công thức thức ăn gồm có:

Bột cá: 50,54%, bột đậu nành: 16,85%, cám: 21,74% và bột bắp là 10,87%.

Tuy nhiên, muốn chế tạo thức ăn khô phải có một chế độ sấy khô ở nhiệt độ rất cáo từ 125- 150 độ C. Việc này ở máy ép đùn nhỏ thì không làm được mà chúng ta chỉ thực hiện bằng phương pháp thủ công là phơi nắng, nhưng rất khó để cho viên thức ăn nổi được vì độ ẩm trong viên thức ăn còn rất cao.

Việc ép này là việc sử dụng các điều kiện lí học và nén qua bàn lỗ tạo thành viên. Nhiệt độ trong kiểu nén này có thể lên đến 125 – 150^oC, trong điều kiện chịu áp lực khoảng 20 giây, độ ẩm từ 20 - 24% làm cho thức ăn kết dính hơn. Qua đó cho thấy hỗn hợp này có độ dẻo cao và bị ép qua bàn ép với áp lực cao.

Khi viên ép rời khỏi bàn ép, với áp suất cao, hơi nước trong thành phần bốc hơi hình thành các túi khí trong viên thức ăn. Khi làm nguội chúng nhìn chung chỉ chiếm khoảng 0.25 – 0.3g/cm3 vì thế viên thức ăn có thể nổi được. Bằng cách kết hợp các thành phần nguyên liệu thích hợp và cách ép viên có thể tạo ra viên thức ăn nổi hay chìm theo mục đích sản xuất.

Thân ái chào anh!