Bạn Nhà Nông

Trả lời

Do bạn mô tả khó hình dung, thiếu hình ảnh minh họa nên khó chẩn đoán chính xác. Đề nghị mang mẫu cây bệnh đến Chi cục Bảo vệ Thực vật Sơn La để giám định nhằm đưa ra hướng phòng trừ hiệu quả. Qua mô tả có khả năng cây đậu đen bị nhiễm các loại bệnh sau:

Héo cây do nấm Sclerotium rolfsii

Nấm bệnh tấn công rễ và thân của cây đậu đen. Triệu chứng dễ nhận thấy là lá vàng và héo rất nhanh bắt đầu từ lá dưới gốc đi dần lên. Cây đậu bị chết sau vài ngày khi triệu chứng lá vàng héo xuất hiện. Khi gặp điều kiện nóng ẩm, các sợi nấm trắng phát triển thành các vệt tròn ở thân sát mặt đất. Trên các sợi nấm, có các hạch nấm màu vàng đến nâu đen. 

Thông thường nấm bệnh lây lan qua đất rất khó phòng trừ, không có loại thuốc trừ nấm nào có thể diệt hết nấm bệnh trong tầng đất canh tác. Do đó phải áp dụng biện pháp phòng trừ tổng hợp:

- Luân canh cây đậu đen với cây trồng khác. Cây đậu tương và đậu xanh chống chịu bệnh tốt hơn vì liên quan đến tính chịu ngập tốt hơn.

- Bón vôi vào đất nhằm vệ sinh đất và nâng pH đất vì các nấm bệnh trong đất phù hợp pH thấp

- Vệ sinh đồng ruộng, gieo thưa, bón phân cân đối giữa đạm và kali

- Sử dụng vi sinh vật đối kháng, đặc biệt nấm Trichoderma ủ với phân chuồng bón vào đất. Nấm Trichoderma sẽ tiêu diệt nấm bệnh hại trong đất

Rễ thối đen do nấm Macrophomina phaseolina

Bệnh rễ thối đen do nấm Macrophomina phaseolina sống trong đất nên biểu hiện triệu chứng cũng khác nhau theo cách tấn công của nấm. Tách thân cây đậu bị nhiễm bệnh sẽ thấy những sợi màu xám như tro, do mạch dẫn bị thối.
Bệnh thối đen phát triển mạnh khi đất thiếu nước, gặp hạn hán, trên ruộng có nhiều ký chủ nhiễm bệnh.

Không được để ruộng thiếu nước, vệ sinh đồng ruộng, luân canh, tránh gieo sạ quá dày, bón phân cân đối giữa đạm và kali.

Bệnh này rất phổ biến ở những vùng chuyên màu. Trước hết bệnh chỉ phát triển sau khi rễ cây đậu bị tổn thương do ngập úng, hoặc tuyến trùng rễ tấn công mở đường cho nấm Fusarium oxysporium xâm nhập. Triệu chứng đầu tiên là lá dưới gốc đậu bị vàng một bên (hình B), sau đó lan truyền nhanh làm đậu bị chết thành từng chòm (hình A). Nhổ cây đậu thấy phần rễ non trắng bị thối (hình C), chẻ thân đậu thấy phần lỏi cây (bó mạch) có sọc nâu chạy dài lên trên.

Để phòng bệnh, tránh không cho rễ bị tổn thương do ngập úng hay tuyến trùng. Sử dụng nấm Trichoderma để phòng bệnh. Khi mắc bệnh phun Aliete.

Biện pháp phòng trừ nấm bệnh trong đất

1. Biện pháp canh tác:

Vệ sinh đồng ruộng: Sau thu hoạch hoặc trước khi canh tác cần thu dọn, tiêu hủy tàn dư thực vật và làm sạch cỏ dại vì đây là nguồn lưu tồn và lây lan quan trọng nhất. Thu nhổ và tiêu hủy các cây rau đã biểu hiện triệu chứng nhiễm bệnh.

Làm đất: Đất trồng rau đậu phải tiêu thoát nước tốt, đất tơi và xốp. Khi đất quá ẩm hãy đào rãnh quanh luống rau để nước thoát xuống mương. Biện pháp này sẽ giúp làm chậm quá trình lây bệnh sang các cây khác trong vườn rau.

Trong mùa mưa nếu lứa cây trồng trước đó đã nhiễm bệnh trước khi gieo trồng từ 15-20 ngày nên đặt những tấm nhựa lên đất sau đó bón vôi vào đất và cuốc lật phơi đất thêm vài ngày để ánh sáng sẽ làm nóng đất và nhiệt độ cao sẽ giết chết nhiều vi sinh vật trong đó có cả những tác nhân gây bệnh ở tầng đất bề mặt.

Về giống : Luân canh cây trồng khác họ. Sử dụng giống kháng. Không dùng hạt giống có mầm bệnh (lấy ở ruộng có cây bị bệnh). Xử lý hạt giống bằng nước nóng 50⁰C trong 25 phút.

Mật độ trồng vừa phải không quá dày để tránh bớt ẩm độ khi lá giao tán;

Phân bón: Nên bón lót phân hữu cơ vi sinh hoặc phân chuồng đã ủ hoai cho rau. Sử dụng cân đối N-P-K, không bón nhiều phân đạm cho rau. Ngưng bón phân đạm khi bệnh đang phát triển. Bón vôi trước khi trồng và xử lý đất trước khi xuống giống bằng các loại thuốc gốc đồng. Dùng phân hữu cơ hoai mục, có nhiều vi sinh vật đối kháng làm hạn chế nguồn bệnh. Bón phân cân đối hợp lý, tránh bón đạm quá nhiều.

2 Biện pháp cơ giới vật lý: Nhổ bỏ cây bị bệnh kịp thời, phải hạn chế tưới nước, tránh bệnh lây lan trên ruộng. Tránh gây tổn thương rễ trong quá trình trồng trọt, chăm sóc.

3. Biện pháp sinh học: Sử dụng các chế phẩm từ nấm Trichoderma bón vào đất trước khi trồng.

4. Biện pháp hóa học: Biện pháp hóa học thường có hiệu quả thấp do tác nhân gây bệnh tồn tại chủ yếu trong đất, xâm nhiễm gây hại ở bộ phận rễ, cổ rễ thân sát mặt đất. Tuy nhiên, trong những trường hợp bệnh hại nặng có thể dùng một số loại thuốc phun để tăng cường sức đề kháng cho cây và hạn chế bệnh lây lan như: Rovral, Ridomil MZ, Viroval, Hạt vàng, Carbendazim, Benlat... (dùng đối với bệnh do nấm Sclerotium rolfsii); Aliette, Ridomil, Phosacide... (dùng đối với bệnh do nấm Phytophthora capsici); Streptomycine 50-200ppm, Kasamin, Starner... (dùng đối với bệnh do vi khuẩn)./.

Tài liệu tham khảo: https://drive.google.com/file/d/0B3fPVFemqy15Y2VwVkxkUWJaMDg/view?usp=sharing

Chúc bạn thành công