Bạn Nhà Nông

Chào bạn!

Thạc sỹ Nguyễn Phước Tuyên tư vấn như sau:

Trước hết đề nghị bạn mang mẫu cây bệnh đến Chi cục Bảo vệ Thực vật Hòa Bình nhờ giám định để biết được nguyên nhân chính xác và đưa ra hướng phòng trừ hiệu quả. Do thiếu hình ảnh nên khó chẩn đoán. Qua mô tả  của bạn, có khả năng cây nhãn không bị bệnh mà bị sâu đục gân lá. Sâu này có Tên khoa học là Conopomorpha  litchiella Bradley, họ Gracillariidae, bộ Lepidoptera
  Triệu chứng

Trưởng thành của loài sâu đục gân lá nhãn là một loài ngài, có cơ thể rất nhỏ, màu nâu xám, kích thước khoảng 3mm, cánh trước dài và hẹp, có một đốm màu vàng sáng ở chóp cánh, cánh sau hình dùi có lông tơ vàng. Sâu gây hại trên nhãn, vải. Đây là loài gây hại quan trọng trên cây nhãn ở một số tỉnh ĐBSCL. Chúng đẻ trứng rãi rác gần gân chính của lá đọt. Sâu non rất nhỏ, màu xanh nhạt, đốt bụng dài và có nhiều lông ngắn, đẩy sức dài 5mm. Sau khi nở, sâu non đục vào cắn phá gân chính của lá nhãn non vẫn còn màu nâu đỏ chưa chuyển sang màu xanh, làm cho gân chính và mô lá hai bên bị hủy hoại biến thành màu nâu đỏ, sau đó khô (nhìn như lá bị cháy), vết cháy nhỏ dần về phía cuống lá, tạo thành hình mũi nhọn như chữ V. Phần lá còn xanh sẽ bị biến dạng, cong queo. Sau này vết cháy bị khô giòn, nếu gặp mưa gió mạnh thì vết cháy bị rách làm hai. Triệu chứng bị sâu đục gân lá gây hại làm nông dân rất dễ nhầm lẫn là triệu chứng bệnh. Khi đẫy sức, ấu trùng chui ra ngoài nhả tơ kết thành một cái kén giống như một lớp màng trắng đục hình bầu dục trên lá rồi hóa nhộng phía dưới lớp kén này. Nhộng dài khoảng 5mm màu xanh nhạt. Khi mật độ sâu cao, nhiều lá non bị hại, ảnh hưởng lớn đến sự phát triển và ra hoa, đậu trái của cây.

Sâu thường xuất hiện và gây hại nhiều trên lá non của đợt đọt thứ nhất (sau khi tỉa cành làm gốc,…), đợt đọt non thứ hai  (đợt đọt cho bông) bị hại ít hơn, khi lá đã chuyển sang giai đoạn bánh tẻ thì sâu không gây hại nữa. Những vườn nhãn rậm rạp, không tỉa cành thường xuyên thường bị sâu hại nhiều hơn.

  Đặc điểm hình thái

- Trưởng thành cơ thể màu nâu, chiều dài thân khoảng 2,7-2,8 mm, chiều dài sải cánh 8-9 mm. Trên cặp cánh trước có một đốm màu vàng sáng hiện diện trên chóp cánh. Rìa cánh trước và cánh sau có hàng lông dài, đen rất mịn. Cánh sau rất hẹp. Chân dài, mỏng mảnh. Râu đầu dài, hướng về phía trước khi ở trạng thái nghỉ.

- Sâu non dài 5 mm, màu xanh nhạt. Nhộng lúc đầu màu xanh nhạt, khi sắp vũ hóa chuyển sang màu vàng nâu.

  Đặc điểm sinh học và sinh thái

* Vòng đời:

- Trứng: 2-3 ngày

- Sâu non: 14-15 ngày

- Nhộng: 6-7 ngày

- Trưởng thành: 5-7 ngày. Trứng được đẻ rải rác trên lá non, gần gân chính. Ấu trùng mới nở thường tấn công và đục vào phần gân chính của lá còn non.

Khi mật số cao, toàn bộ chồi non trên cây đều bị nhiễm từ đó ảnh hưởng lớn đến sự phát triển và ra hoa của cây. Sau khi phát triển đầy đủ, ấu trùng chui ra khỏi gân lá, nhả tơ kết thành một lớp màng trắng đục, hình hơi tròn hoặc bầu dục trên lá và hóa nhộng phía dưới lớp màng trắng này.

  Thiên địch của sâu đục gân lá nhãn

Có rất nhiều loài ong ký sinh.

  Biện pháp phòng trừ

- Tỉa cành để các đợt ra cành tập trung.

- Tạo điều kiện cho ong kí sinh phát triển.

- Phun thuốc sớm khi cây vừa ra đọt non, có thể dùng các loại thuốc như Fenbis, Polytrin, Hopsan, Cypermethrin (Cyperin …)