Bạn Nhà Nông

I. Tình hình thời tiết và cây trồng:

1. Thời tiết:

Theo dự báo của Đài Khí tượng thủy văn Đồng Tháp, tình hình thời tiết vụ Thu Đông tương đối thuận lợi cho cây trồng sinh trưởng và phát triển. Đầu vụ nắng mưa xen kẽ, sau đó lượng mưa tăng dần từ giữa đến cuối vụ, chịu ảnh hưởng gió hướng Tây Nam. Lượng mưa năm nay ở mức cao hơn cùng kỳ năm 2011, trong đó lượng mưa tập trung vào các tháng 6, 9, 10 và thời kỳ ít mưa có khả năng xảy ra vào giữa tháng 6, cuối tháng 7 và nửa đầu tháng 8. Các đợt mưa lớn có khả năng xảy ra trên diện rộng và trong thời đoạn ngắn sẽ gây ảnh hưởng đến sản xuất nông nghiệp.

- Nhiệt độ cao ở đầu vụ, sau đó giảm dần đến cuối vụ. Nhiệt độ không khí trung bình biến đổi từ 26-29⁰C.

- Ẩm độ thấp ở đầu vụ, sau đó cao dần đến giữa và cuối vụ. Ẩm độ không khí trung bình biến đổi từ  82-88%.

- Bão và áp thấp nhiệt đới: bão bắt đầu sớm hơn, số cơn bão và áp thấp nhiệt đới ảnh hưởng trực tiếp đến nước ta ở mức nhiều hơn so với năm 2011.

- Thủy văn: mực nước các nơi trong tỉnh tăng dần từ giữa tháng 5 do ảnh hưởng lũ thượng nguồn, mùa mưa trên lưu vực sông Mekong sẽ đến sớm hơn năm 2011 do vậy có khả năng sẽ có lũ đầu mùa tại đầu nguồn sông Cửu Long. Nhìn chung mực nước lũ đạt đỉnh vào khoảng đầu và giữa tháng 10 ở mức xấp xỉ và cao hơn mức báo động cấp III.

2. Cây trồng:

Tính đến ngày 29/5/2012 toàn tỉnh thu hoạch lúa Hè Thu năm 2012 được 9.599 ha/198.255 ha, năng suất bình quân đạt: 6.01 tấn/ha. Diện tích lúa còn lại là 188.658 ha, trong đó giai đoạn mạ 1.049 ha; đẻ nhánh 38.619 ha; đòng 81.705 ha, trỗ chín 67.283 ha. Dự kiến thu hoạch rộ lúa Hè Thu sẽ tập trung vào giữa đến cuối tháng 6/2012 và kéo dài đến giữa tháng 7/2012.

Theo kế hoạch, toàn tỉnh xuống giống vụ Thu Đông năm 2012 khoảng 110.610 ha. Do đó, căn cứ vào tình hình rầy di trú và điều kiện cụ thể của địa phương khuyến cáo lịch xuống giống phải tập trung, đồng loạt, né rầy cho từng ô bao, khu vực sản xuất để hạn chế rầy nâu, bệnh vàng lùn và lùn xoắn phát sinh, phát triển và lây lan trên diện rộng, đồng thời phải bảo đảm các ô bao sản xuất ăn chắc và thu hoạch an toàn khi có lũ lớn.

Về cơ cấu giống: có thể sử dụng các giống lúa theo khuyến cáo để gieo sạ như: Jasmine 85, VD 20, VNĐ 95-20, OMCS 2000, OM 4900, OM 4218, OM 6976, OM 6162, OM 6561, OM 5472, OM 6377, OM 10041, OM 6932, OM 6916, ... hạn chế đến mức thấp nhất canh tác giống lúa IR 50404.

II. Dự báo tình hình sâu bệnh vụ Thu Đông 2012:

Dự báo tình hình dịch hại lúa vụ Thu Đông 2012 sẽ diễn biến rất phức tạp, do khả năng nhiều diện tích sẽ xuống giống gối với vụ Hè Thu, đặc biệt nguồn bệnh vàng lùn, lùn xoắn lá (VLLXL) đang tồn tại phổ biến trên đồng, nguy cơ lây lan, bùng phát trên lúa Thu Đông là rất lớn. Bên cạnh đó, việc xuống giống không bảo đảm thời gian cách ly, nguy cơ ngộ độc hữu cơ sẽ làm ảnh hưởng đến sinh trưởng phát triển của lúa.

Căn cứ tình hình sản xuất, cơ cấu giống và quy luật phát sinh, phát triển của dịch hại, dự báo các đối tượng sâu bệnh chính xuất hiện và gây hại trên lúa Thu Đông 2012 như: ốc bươu vàng, rầy nâu, sâu cuốn lá, bệnh VLLXL, đạo ôn, cháy bìa lá, lem lép hạt, … trong đó rầy nâu, bệnh VLLXL vẫn là đối tượng gây hại quan trọng nhất cần phải đặc biệt quan tâm:

1/ Rầy nâu: Vào cuối tháng 6 đến tháng 7/2012 lúa Hè Thu đại trà trong tỉnh sẽ thu hoạch rộ. Dự báo có các đợt rầy di trú như sau:

- Tháng 6: Rầy di trú trong khoảng 27/5 – 7/6, mật số không cao và không đồng đều ở các nơi. Tuy nhiên, đây là đợt rầy phát tán từ những diện tích lúa Hè Thu đã nhiễm bệnh nên nguy cơ lan truyền nguồn bệnh VLLXL cho lúa Thu Đông là rất lớn.

- Tháng 7: Rầy di trú trong khoảng 23/6 – 7/7: mật số cao đến rất cao và kéo dài do lúa Hè Thu vào giai đoạn chín đến thu hoạch rộ, do đó ngoài truyền bệnh vàng lùn và lùn xoắn, nguồn rầy này nhiều khả năng làm phát sinh lứa rầy cám với mật số rất cao trên trà lúa đẻ nhánh – làm đòng.

- Tháng 8: Rầy di trú trong khoảng 20/7 – 5/8/2012 với mật số cao nhưng không đồng đều ở các nơi.

Từ các đợt rầy di trú trên và do quá trình tích lũy mật số theo từng giai đoạn sinh trưởng của cây lúa, sẽ có các đợt rầy cám nở vào giữa tháng 6, 7, 8 và tháng 9/2012, tùy điều kiện thời tiết và các biện pháp quản lý từ đầu vụ, mật số rầy sẽ khác nhau, nếu không quản lý tốt có thể gây hại nặng nhiều diện tích. Cao điểm gây hại khoảng tháng 7 đến giữa tháng 8/2012.

  2/ Bệnh vàng lùn và  lùn xoắn lá: Do nguồn bệnh đã xuất hiện và gây hại phổ biến trên lúa Hè Thu 2012 nên nguy cơ lây lan sang lúa Thu Đông 2012 là rất cao; nếu không xuống giống tập trung, đồng loạt, né rầy và tích cực chủ động thực hiện đồng bộ các giải pháp kỹ thuật một cách quyết liệt ngay từ đầu vụ thì nguy cơ bệnh bùng phát trên diện rộng và sẽ gây thiệt hại đến năng suất là rất lớn, nhất là trên các giống nhiễm như IR 50404, OM 4218, OM 6976...

   3/ Ốc bươu vàng: Do xuống giống trong mùa mưa nên OBV có điều kiện gia tăng mật số và gây hại cho lúa mới xuống giống, nếu không chủ động phòng trừ có thể bị hại nặng.

  4/ Sâu cuốn lá: Gây hại phổ biến từ nhẹ - trung bình trên lúa giai đoạn đẻ nhánh – đòng trỗ, những ruộng gieo sạ muộn, sạ dầy, bón thừa đạm, phun nhiều thuốc sâu sớm lúc đầu vụ có khả năng bị hại nặng. Cao điểm gây hại vào tháng 7 đến giữa tháng 8/2012.

5/ Ngộ độc hữu cơ: Do phải né lũ cuối vụ nên nhiều diện tích lúa Thu Đông sẽ xuống giống ngay sau thu hoạch lúa Hè Thu, không bảo đảm thời gian cách ly, đồng thời do ảnh hưởng mưa có thể không xử lý tốt rơm rạ, nên khả năng bị ngộ độc hữu cơ rất cao. Nếu cây lúa bị ngộ độc hữu cơ đồng thời nhiễm bệnh VLLXL hoặc bệnh đạo ôn thì thiệt hại càng lớn.

  6/ Bệnh đạo ôn lá và cổ bông: Xuất hiện và gây hại phổ biến trên lúa giai đoạn đẻ nhánh – đòng trỗ, những ruộng gieo sạ dầy, bón thừa phân đạm, sử dụng giống nhiễm nặng như Jasmine 85, VD 20, OM 4900, OM 2514, OM 4218, ... có thể bị hại nặng hơn. Cao điểm gây hại vào cuối tháng 7 đến tháng 8/2012.

  7/ Bệnh cháy bìa lá, sọc trong: Do thời tiết nắng mưa xen kẽ nên bệnh có khả năng sẽ xuất hiện và gây hại phổ biến cho nhiều diện tích lúa giai đoạn đòng trỗ, nhất là sau các đợt mưa bão, gây hại nặng trên những ruộng sạ dầy, bón thừa đạm, sử dụng giống nhiễm như VD 20, Jasmine 85, OM 4900, OM 4218…. Cao điểm gây hại vào tháng 8/2012.

  8/ Bệnh lem lép hạt: Gây hại phổ biến ở mức nhẹ - trung bình trên lúa giai đoạn trỗ, các trà lúa trỗ trong điều kiện thời tiết xấu, mưa bão có thể bị hại nặng. Cao điểm gây hại vào giữa tháng 8 đến đầu tháng 9/2012.

  Ngoài ra các đối tượng khác như bọ trĩ, sâu phao, sâu đục thân, bệnh đốm nâu, khô vằn, vàng lá... xuất hiện và gây hại chủ yếu ở mức nhẹ.

III. ĐỀ NGHỊ:

Để quản lý tốt các đối tượng dịch hại, bảo vệ thắng lợi năng suất lúa Thu Đông 2012, đề nghị bà con nông dân thực hiện tốt các biện pháp sau:

1. Để hạn chế ngộ độc hữu cơ:

- Sau khi thu hoạch lúa Hè Thu tiến hành vệ sinh đồng ruộng, xử lý thật tốt lúa rài, lúa chét, tiêu diệt nguồn bệnh; có thể sử dụng nấm Trichoderma để xử lý, giúp rơm rạ mau phân hủy.

- Đối với những vùng có nguy cơ ngộ độc phèn, ngộ độc hữu cơ cần bón lót vôi khoảng 20 - 30 kg/1.000 m², chủ động nước rửa đất trước khi xuống giống, tăng cường phân lân ngay từ đầu vụ, thay nước mới trước mỗi lần bón phân.

- Khi thấy cây lúa có triệu chứng bị ngộ độc hữu cơ phải tháo bỏ ngay nước trên ruộng, để đất khô ráo, thông thoáng, có thể bón thêm vôi, lân hoặc phun phân bón lá chứa lân nhằm giúp bộ rễ lúa phục hồi và phát triển. Tuyệt đối không bón phân đạm khi ruộng lúa đang bị ngộ độc hữu cơ.

2. Để hạn chế thiệt hại do rầy nâu và bệnh VLLXL:

- Do rầy di trú tháng 6/2012 không đồng đều ở các nơi, rầy di trú tháng 7/2012 có mật số cao và kéo dài nên từng ô bao, khu vực sản xuất cần theo dõi chặt chẽ mật số rầy vào đèn và thông tin dự báo sâu bệnh hàng tuần để điều chỉnh lịch xuống giống, tập trung, đồng loạt ngay sau cao điểm rầy di trú, đồng thời chuẩn bị các phương tiện để có thể chủ động bơm nước che chắn cho lúa giai đoạn mạ khi bị rầy di trú tấn công nhằm hạn chế rầy chích hút, truyền bệnh VLLXL.

- Đối với lúa trên 20 NSS: kiểm tra kỹ đồng ruộng, theo dõi các lứa rầy cám nở rộ, xử lý ngay khi rầy tuổi 2-3 có mật số hơn 3 con/tép. Không phun thuốc khi mật số rầy trên ruộng thấp, nhất là lúc đầu vụ.

- Theo dõi, phát hiện sớm bệnh VLLXL trên ruộng, nhổ bỏ, tiêu hủy cây lúa bệnh; tích cực chăm sóc, tháo nước, bón thêm vôi, lân, bón đủ phân đạm, có thể phun phân bón lá, nhằm giúp lúa tăng tính chống chịu, giảm thiệt hại. Đồng thời quản lý tốt rầy trên ruộng, không để phát tán, lây lan.

3. Để hạn chế sự phát sinh gây hại của bệnh đạo ôn, bệnh cháy bìa lá:

-  Hạn chế sử dụng giống nhiễm nặng, không sạ dầy, không bón thừa phân đạm.

- Thăm đồng chú ý quan sát, phát hiện ngay khi những vết bệnh đầu tiên mới xuất hiện để xử lý ngay thuốc đặc trị, không bón phân đạm hoặc phun phân bón lá khi ruộng đã nhiễm bệnh.

- Phun ngừa bệnh đạo ôn cổ bông trước và sau khi lúa trỗ.

4. Các biện pháp kỹ thuật khác:

- Chọn giống tốt, sạch bệnh, có độ nảy mầm cao, đồng đều để gieo sạ, lượng giống sạ từ 80-120kg/ha. Hạn chế gieo sạ giống IR 50404 và các giống khác có phẩm chất thấp.  

- Bón phân cân đối, tăng cường lân, kali ngay đầu vụ, điều tiết nước hợp lý, đặc biệt phải tháo cạn nước ruộng vào giai đoạn giữa vụ (giai đoạn lúa 25-35 ngày sau sạ) giúp lúa sinh trưởng và phát triển tốt, hạn chế đổ ngã và sâu bệnh.

- Thăm đồng thường xuyên, theo dõi diễn biến sâu bệnh trên ruộng, không phun thuốc trừ sâu cho lúa dưới 40 ngày sau sạ nhằm bảo tồn thiên địch, hạn chế bộc phát dịch hại về sau. Tuân thủ tốt nguyên tắc 4 đúng khi phun thuốc.

- Gia cố đê bao, có kế hoạch phòng chống lũ cuối vụ và chuẩn bị tốt phương tiện để hạn chế thất thoát sau thu hoạch do mưa bão.

- Thông tin đến nhân viên BVTV địa phương hoặc cán bộ kỹ thuật các Trạm BVTV huyện thị, thành phố khi phát hiện các đối tượng sâu bệnh mới hoặc diễn biến bất thường của dịch hại để được hướng dẫn xử lý kịp thời, hiệu quả./.

Chi cục BVTV Đồng Tháp