Bạn Nhà Nông

Với 80% dân số tập trung ở vùng nông thôn, người  dân có thói quen bỏ tất cả các phế phẩm sử dụng trong nông nghiệp xuống ao, hồ, kênh, rạch .. cả những loại hoá chất trừ sâu .Từ đây - nguồn nước ô nhiễm ngày càng nghiêm trọng, và con người đã phải trả giá    

Để đối phó tình trạng nguồn nước sinh hoạt bị ô nhiểm, đầu năm 2010, mô hình giếng thắm hộ gia đình đã xuất hiện tại tỉnh Trà Vinh                     

Đây là một trong những mô hình cấp nước sạch đạt chuẩn QCVN 02 của Bộ y tế đáp ứng cho nhu cầu sống và sinh hoạt của người dân  ở những vùng nông thôn dân cư không tập trung và vùng có kết cấu địa chất đặc biệt, tầng nước ngầm không sử dụng được trong khi nguồn nước mặt ô nhiễm nặng do Trung tâm Nước sinh hoạt và vệ sinh môi trường nông thôn Trà Vinh triển khai thực hiện

Với mục tiêu của mô hình là chuyển giao công nghệ xử lý nguồn nước mặt, nước ao hồ, sông rạch cho người dân các địa bàn gặp khó khăn trong việc tổ chức cấp nước tập trung; Cho ra đời một khối lượng lớn nước sinh hoạt đạt chuẩn  theo quy định 02 của Bộ Y Tế, khi người dân tại các nơi này thiếu nước sạch sử dụng do nguồn nước mặt ô nhiễm, tầng nước ngầm chứa nhiều chất độc hại như Arsen và các kim loại nặng.

Để làm một mô hình giếng thấm hiệu quả, cần có những điều kiện sau

-   Vùng nông thôn với khuôn viên nhà có diện tích đất rộng.

-   Nhiều ao, hồ, sông rạch có khả năng trữ được nước.

-   Ống nhựa PVC các cỡ.

-   Cát lọc. ( loại cát dùng trong xây dựng).

-   Than hoạt tính.

-   Các loại van nhựa.

-   Hệ thống ao lắng, ao lọc.

-   Máy bơm 0,5 Hp.

-   Dụng cụ chứa nước sạch sử dụng.

-   Vải địa kỹ thuật.

-   Lưới mùng quấn ống nhựa chống rác và các vật trôi lơ lửng trong nước.

Đây là các công đoạn lắp đặt cho một giếng thấm gia đình :

- Ao lắng sơ bộ :

 -  Được sử dụng từ ao có sẵn của các hộ dân và có diện tích chứa nước trong ao đủ để sử dụng vào mùa kiệt nước.

-  Tại ao lắng sơ bộ, nước được xử lý vôi mỗi tháng một lần để làm trong và khử trùng với hàm lượng từ 30-60g/m3 tùy vào độ trong tự nhiên của nước theo cảm quan.

-  Ở ao lắng, nước chảy tự nhiên từ ao lắng sơ bộ, thông tầng qua giếng tự thấm bằng một đường ống nhựa PVC Ø114 đã được lắp đặt, hai đầu đục lổ đường kính 3mm và bên ngoài được bọc bằng 03 lớp lưới mùng có tác dụng giữ lại rác và các tạp chat trong nước.

(cụm đào đường thông ống từ ao lắng đến giếng tự thấm, quy cách đào, độ sâu ở mức cho phép hợp lý với mực nước thấp nhất vào mùa nước kiệt)

(cụm đục lổ 3mm trên thành ống và quấn 3 lớp lưới mùng gạn lọc tạp chất)

- Giếng tự thấm:

Được đào lấy hết đất tạo thành một hố rộng với độ sâu 3,7m, đường kính 2m, ( cụm cảnh đào giếng theo quy cách, cảnh trải vải địa kỹ thuật).

-  Sau đó trải lớp vải địa kỹ thuật loại không dệt ART 17 ở đáy giếng và xung quanh giếng.

- Cho vào một lớp cát dày khoảng 0,3m ( xược hình)

- rồi đặt ống lắng.( xược hình)

- ống lọc và ống chống bằng nhựa PVCØ60.

- Cuối cùng cho cát vào đến 2,7m.

- Sau đó lấp đất tự nhiên trở lại và đầm chặt, phía trên láng nền bằng bêtông

- Máy bơm nước 0,5Hp dùng để bơm nước từ giếng thấm vào dụng cụ chứa nước để sử dụng.

- Hệ thống lọc gồm :

- Van 1 chiều, van 2 chiều Ø 27.

-  Ống PVC Ø 114x3,5mm, dài 4m, dẫn nước từ hồ lắng sơ bộ vào giếng thấm. Hai đầu đục lỗ đường kính 3mm, dài 0,9m. Bên ngoài ống bọc 3lớp lưới mùng giúp ống được giữ sạch.

-  Ống lắng PVC  Ø  60x2,5mm, L=0,2m.

-  Ống lọc PVC Ø  60, L=1,5m.

-  Ống chống PVC  Ø 60x2,5, L=2,4m.

-  Ống hút nước PVC  Ø 27x1,9mm, L= 4m.

-  Lớp vải địa kỹ thuật loại không dệt ART 17.

 Ở giai đoạn này, nước đi qua hệ thống lọc với cơ chế thẩm thấu dần qua lớp cát núi dày 1m mỗi bên ống lọc theo thiết kế. Đi qua lớp than hoạt tính, đến tầng chứa trong ống đứng, trở thành một mẫu nước sạch đạt chuẩn nước sinh hoạt theo qui định 02 của Bộ Y tế. Sau đó qua hệ thống máy bơm 0,5HP bơm lên bồn trữ, hoặc vào các dụng cụ như lu chứa để sử dung trong sinh hoạt thường nhật của mỗi gia đình.

Với tổng kinh phí dự toán cho mỗi mô hình giếng thấm dao động từ trên 6 triệu đến hơn 11 triệu đồng tùy theo qui mô sử dụng

Mô hình Giếng thấm có kết cấu như một dạng giếng khoan sạch, với nguồn nước chính được cung cấp cho hệ thống lọc là nước sông, nước mặt … đã qua xử lý ban đầu trong ao lắng sơ bộ - được sử dụng từ ao có sẳn của các hộ dân với diện tích chứa nước đủ để sử dụng ngay cả trong mùa khô.  

 Nước tự nhiên chảy từ ao lắng sơ bộ qua giếng tự thấm bằng ống nhựa PVC, bên ngoài dược bọc 3 lớp lưới có tác dụng giữ lại rác, tạp chất và các chất rắn lơ lửng có kích thước lớn trong nước – Từ đây, nước chảy vào hệ thống lọc đã được lắp đặt - là một hố sâu 3,7m, dường kính 2m với cơ chế lọc thẩm thấu qua hệ thống lớp cát núi dày 1m, than hoạt tính dày 20cm. 

 Mô hình Chuyển giao công nghệ xử lý giếng thấm của Qua kết quả xét nghiệm lý hóa và vi sinh tại các hộ dân đã qua xử lý bằng mô hình giếng thấm đều đạt QCVN 02:2009/BYT do Bộ Y tế qui định. Nước đã qua xử lý diệt khuẩn 91% so với nước chưa xử lý, đặt biệt có 2 mẫu diệt khuẩn đạt 100%. Công nghệ Xử lý Giếng thấm Hộ gia đình của Trung tâm Nước sinh hoạt & Vệ sinh Môi trường Nông thôn Trà vinh triển khai, thích hợp cho việc sử dụng lọc nước sông, nước mặt tại những vùng không sử dụng được nguồn nước ngầm, mà khả năng lắp đặt một Trạm cấp nước tập trung cũng gặp khó khăn do địa bàn dân cư thưa thớt, cụ thể như với các địa phương mà dự án chọn triển khai trên địa bàn huyện Càng long.

   Từ mô hình giếng thấm hộ gia đình chung, thì theo hướng dẫn của các kỹ sư ở Trung tâm Nước sạch & vệ sinh môi trường nông thôn Trà Vinh, nhiều người dân ở Trà Vinh đã tự xây dựng, lắp đặt cho mình những mô hình tương tự với chi phí và giá thành thấp hơn, do sử dụng nguồn nhân công nhà và có một số thay đổi qui mô cho phù hợp với từng gia đình.  Có thể xây dựng giếng thấm theo nhóm gia đình, từ 2 đến 5 hộ gần kề, điều này sẽ giúp giảm chi phí trong xây dựng.

Nước thật sự có ý nghĩa rất lớn trong đời sống. Mô hình giếng thấm hộ gia đình là một mô hình phù hợp với các vùng dân cư không tập trung ở Trà Vnh nói riêng và đồng bằng sông Cữu Long nói chung, cả về kinh tế và điều kiện nguồn nước mặt. 

                                                       Mai Thị Hoàng Yến

Đài PT - TH Trà Vinh