Bạn Nhà Nông

Chào bạn!

Thạc sỹ Nguyễn Phước Tuyên tư vấn như sau:

Trước hết đề nghị bạn mang mẫu cây bệnh đến Chi cục Bảo vệ Thực vật nhờ giám định để biết được nguyên nhân chính xác và đưa ra hướng phòng trừ hiệu quả. Do thiếu hình ảnh nên khó chẩn đoán. Qua mô tả  của bạn, có khả năng cây bị bệnh sau

1. Bệnh do virus

Cây chanh dây bị nhiễm virus có lá dầy, nhăn nheo, quả sần sùi, vỏ hóa gỗ.(hình) Bệnh virus do rầy mềm truyền.

Rày mềm có tên khoa học là Toxoptera citricidus, họ Aphididae, bộ Homoptera

  Triệu chứng gây hại

Gây hại trên cam, quýt, chanh, cà phê, trà, ca cao, xoài. Cả ấu trùng và trưởng thành đều chích hút lá cây và cành non làm lá non bị cong và biến dạng, trái của cây bị hại nặng sẽ chín sớm.

Rầy mềm còn là môi giới truyền bệnh Tristera.

Hình 1: Chanh dây bị nhiễm bệnh khảm, bên trái là lá bệnh, bên phải là lá bình thường

  Đặc điểm hình thái

Cơ thể hình bầu dục, màu nâu đen hoặc nâu đỏ, bóng. Kích thước của thành trùng cái dài khoảng 1,7-2,1 mm.Thành trùng có 2 dạng:

- Dạng có cánh

- Dạng không cánh.

  Đặc điểm sinh học và sinh thái

Ở vùng khí hậu nhiệt đới, rầy mềm chủ yếu sinh sản đơn tính và đẻ con, mỗi con cái đẻ trung bình 40 con.

* Vòng đời: của rầy mềm từ 7- 9 ngày, rầy có thể sống đến 3 tuần.

Rầy mềm là môi giới truyền bệnh Tristera, rầy chỉ cần chích hút cây bệnh trong vòng 5- 10 phút là có thể truyền bệnh trong 24 giờ.

  Thiên địch của rầy mềm

Thành phần thiên địch của rầy mềm trong tự nhiên rất phong phú như bọ rùa, ruồi ăn rầy mềm, các loài ong ký sinh.

  Biện pháp phòng trừ

- Chăm sóc cho cây sinh trưởng tốt, tỉa cành, tạo tán, bón thúc cho lộc non ra tập trung.

- Trường hợp bị hại nặng thì có thể cắt bỏ các chồi lá bị sâu, đem tập trung một chỗ để tiêu diệt.

- Sử dụng thuốc Secsaigon, Polytrin, Decis, Pyrinex… để phòng trị.

Do rầy mềm có thường cộng sinh với Kiến lửa, kiến cao cẳng, kiến hôi… thường sống cộng sinh với rầy mềm, chúng ăn chất đường mật do rầy mềm tiết ra và tha rầy mềm đến những nơi có nhiều thức ăn mới. Để hạn chế rầy mềm lây thì phải diệt kiến bằng cách thường xuyên dọn sạch cỏ rác, lá cây mục tủ ở xung quanh gốc để phá vỡ nơi trú ngụ của kiến. Khi xịt thuốc trừ rầy mềm nên xịt cả những nơi có nhiều kiến tập trung trên cây. Nếu dưới gốc cây có nhiều kiến thì dùng thuốc Padan, Basudin hoặc Regent hột rải xung quanh gốc để diệt kiến.
2. Bệnh Thối cổ rễ do nấm Haematonectria haematococca và Fusarium solani

Đầu tiên cách mặt đất 5-10 cm có vết đen, sau đó lá đổi qua màu xanh nhạt, Dây chanh bị héo, rụng lá và chết khi vết thối này phát triển giáp cổ rễ. Bệnh thường xuất hiện trên chanh 1-2 năm tuổi sau khi trồng

Thoát nước tốt, vệ sinh vườn, phun các thuốc trừ nấm như copper chloride, Aliette

Hình 2: bệnh thối cổ rễ trên chanh dây do nấm Haematonectria haematococca (A) và Fusarium solani (B)

3. Bệnh vàng lá thối rễ do nấm Fusarium oxysporium(bệnh chết chậm)

Đầu tiên các lá chanh dây bị héo vào trưa nắng, chiều hồi phục lại, kéo dài vài ngày sau đó lá héo, vàng và rụng đầy mặt đất. Cây chết sau vài tuần

Phun thuốc Ridomine hoặc Aliette

Hình 3: cây chanh dây bị vàng lá thối rễ do nấm Fusarium oxysporium

4. Bệnh thối gốc chảy mủ do nấm Phytophthora cinanomy (Bệnh chết nhanh)

Nấm bệnh tấn công cả cây con và cây trưởng thành. Triệu chứng bệnh cũng giống như bệnh vàng lá thối rễ nhưng cây chết rất nhanh, lá không kịp rụng vẫn còn dính trên cây

Hình 4: Chanh dây bị chết do nấm Phytophthora

Những bệnh do nấm Phytophthora, Fusarium oxysporium, Haematonectria thường các thuốc hóa học không hiệu quả mà phải sử dụng các vi sinh vật đối kháng như nấm Trichoderma, vi khuẩn bacillus… để diệt vì chúng sông trong môi trường đất, thuốc trừ bệnh gốc hóa học không thể thấm sâu được