Bạn Nhà Nông

Những khám phá về bao trái

Ảnh minh họa

Xoài là loại cây ăn trái chính ở Đồng Tháp, nhu cầu xoài tươi trên thế giới không ngừng tăng, đặc biệt ở những nước phát triển. Hiện nay người tiêu dùng có xu thế tìm những xoài đạt chất lượng cao, nhưng các nước nhiệt đới trồng xoài lại không đáp ứng đủ. Các chỉ tiêu chủ yếu của xoài xuất khẩu bao gồm trọng lượng, hình dạng và màu sắc vỏ trái. Những yếu tố trên phụ thuộc chủ yếu vào các yếu tố môi trường như ánh sáng, nhiệt độ, ẩm độ và kỹ thuật canh tác; các yếu tố sau thu hoạch như giai đoạn và kỹ thuật hái

Bao trái được sử dụng rộng rãi để giúp xoài tránh bị chim, côn trùng và bệnh gây hại. Nó giúp hạn chế những vết thương trên vỏ trái nhằm nâng cao chất lượng trái. Bao trái còn cải thiện màu sắc vỏ trái của nhiều loại trái cây khác như đào, tao, vải và nho.. Tuy nhiên bao trái bằng bao trắng đục với giống xoài màu hồng như xoài Úc hay Đài Loan, màu xanh của xoài Cát Hòa Lộc hay xoài Cát Chu sẽ làm nhạt màu khi thu hoạch nên đôi khi bạn hàng không thích.

Trọng lượng và kích cở trái có tăng khi chuối được bao bằng loại bao màu xanh và nhãn được bao. Tuy nhiên điều này loại không xảy ra đối với trái chà là, sơn trà, xoài Kent, xoài Sensasion và xoài Kensington Pride. Tuy nhiên, bao trái lại rút ngắn thời gian chính của giống xoài Kent khi dùng loại bao giấy trắng, trái chà là khi dùng bao plastic hay bao giấy.

Ánh sáng có ảnh hưởng trực tiếp đến phát triển của cây, đặc biệt tia tử ngoại (bước sóng 280-390 nm) và tia sáng xanh (bước sóng 425-490 nm). Sự hình thành màu sắc trên vỏ trái liên quan đến tỷ lệ giữa tia tử ngoại và vùng ánh sáng thấy được. Vì vậy dùng bao có màu sắc khác nhau sẽ ảnh hưởng đến sự phát triển và màu sắc vỏ trái.

Tại Thái Lan, trong thử nghiệm màu sắc của bao trái đến chất lượng giống xoài Nam Dok Mai # 4. Họ so sánh loại bao màu vàng (Y = yellow), đỏ (R = red), xanh tím (VM = blue/violet), xanh (V = blue), không màu (W = no) với loại bao giấy Kraft (bao ciment) và bao giấy có phẩm lớp carbon ở mặt trong. Mỗi loại bao tiến hành bao 20 trái/cây vào 45 sau khi trổ hoa. Xoài được thu hoạch vào 65, 75, 85, 95 và 105 ngày sau khi trổ hoa

Kết quả khi bao bằng loại bao xanh tím và bao xanh làm tăng trọng lượng trái 15,61% và 14,44% so với không bao, trong khi bao giấy đen không tăng trọng lượng trái. Họ cho rằng loại bao trái màu xanh và xanh tím tạo môi trường vi khí hậu bao gồm nhiệt độ, ẩm độ và ánh sáng kích thích trái xoài phát triển. Nhiệt độ quanh trái xoài của bao xanh và xanh tím cao nhất, kế đến là không bao và bao giấy đen. Nhiệt độ là một trong những yếu tố quan trọng nhất ảnh hưởng đến tăng trưởng và thời gian chín của trái xoài, nhãn và dưa. Hai loại bao này còn duy trì ẩm độ quanh trái cao, kết quả làm giảm bốc thoát hơi nước và tăng sức căng bề mặt của tế bào. Hàm lượng nước trái xoài cao làm ảnh hưởng đến các tiến trình sinh học và sinh lý của trái xoài như tổng hợp protein và các a-xit hữu cơ cũng như tăng cường vận chuyển các chất rắn hòa tan.

Về màu sắc trái, bao giấy vỏ trái bắt đầu chuyển sang vàng vào 20 ngày sau khi bao và sau đó tốc độ vàng hóa rất nhanh. Riêng bao plastic màu xanh tím và xanh thì màu vỏ trái không khác biệt so với không bao, thể hiện qua hàm lượng sắc tố chlorophyl và β carotene. Như vậy, chỉ có loại bao giấy có áo carbon ngăn chận hoàn toàn ánh sáng làm trái xoài chuyển sang màu vàng từ 20 ngày sau khi bao, bao xanh và xanh tím trái xoài vẫn uang hợp bình thường nên màu sắc không khác biệt so với không bao trái. Bao trắng đục chận một phần ánh sáng nên vỏ trái có màu xanh nhạt hơn.

Qua khảo sát ảnh hưởng của các loại bao trái đến độ chính của trái, độ cứng của thịt quả. Độ cứng thít trái giảm dần từ khi bao đến 20 ngày (45-65 ngày sau khi trổ), sau đó tăng nhanh đến 75 ngày sau khi trổ, sau đó tốc độ này giảm dần. Đến 95 ngày sau khi trổ, độ cứng thịt trái của bao xanh tím, xanh và giấy lần lượt là 87,9, 89,3 và 91,3 Newton, thấp có ý nghĩa so với không bao (102,4 Newton). Độ cứng của thịt trái giảm khi trái chính. Trái chính bị mềm do liên kết giữa vách tế bào thịt trái giảm do nhiều enzyme phân hũy các chất carbohydrate.

Ở 95 ngày sau khi trổ, trái bao plastic mềm hơn trái không bao. Nhưng loại bao giấy lại không khác biệt với bao plastic và không bao. Khi bao trái duy trì ẩm độ không khí cao, hạn chế bốc thoat hơi nước. Tỷ lệ chất rắn hòa tan (soluble solid SS) trên a-xit tổng số (Titratable acidity TA) cao nhất ở bao plastic: thấp nhất ở bao giấy ở tất cả thòi kỳ lấy mẫu. Khi trái xoài tăng trưởng, tinh bột tăng trong khi các chất a-xit giảm vì các chất a-xit hữu cơ được sử dụng để hô hấp và tổng hợp đường. Tiến trình sinh học này làm tăng các chất rắn hòa tan và giảm a-xit tổng số. Đến 95 ngày sau khi trổ, trái xoài bao plastic dù còn xanh nhưng có tỷ lệ chất rắn hòa tan/ a-xit tổng số lần lượt là 7,83 và 7,64 trong khi bao giấy và không bao chỉ có 6,80 và 6,93, Như vậy trái bao plastic xanh tím và xanh dù vỏ còn xanh nhưng ít chua hơn bao giấy carbon và không bao

Ở Đồng Tháp chủ yếu phổ biến loại bao trái màu trắng đục và bao giấy tráng carbon bên trong. Nghiên cứu của Thái Lan với bao plastic màu xanh tím và xanh tạo môi trường vi khí hậu thích hợp cho xoài tăng trưởng nên cho trái lớn hơn. Kết quả trên cho thấy tiềm năng của việc sử dụng các loại bao chọn lọc bước sóng của ánh sáng rút ngắn giai đoạn phát triển trái cũng như cho chất lượng trái ngon hơn.

Nguyễn Phước Tuyên

Sở Nông nghiệp & PTNT Đồng Tháp